ทองย้อย แสงสินชัย

ฉลาดกันเสียทีเรื่องกฐิน (๑๐)
-------------------------
๑๐ สามเณรรับกฐินได้ไหม
เคยมีผู้แสดงความเห็นว่า ทอดกฐิน ถ้าหาพระไม่ครบจริงๆ ใช้สามเณรแทนก็ได้ 
จึงเป็นที่มาของคำถามว่า สามเณรรับกฐินได้ไหม?
กฐินเป็นพุทธานุญาตสำหรับพระภิกษุ ไม่เกี่ยวกับสามเณร
ในคัมภีร์ ยังไม่พบว่า-มีกล่าวเรื่องสามเณรรับกฐินไว้ในที่ไหนๆ เลย
ท่านผู้ใดพบ กรุณาบอกเล่าสู่กันฟัง จะเป็นพระคุณอย่างยิ่ง
.....................................................
เพราะฉะนั้น ยุติได้ว่า ทอดกฐิน ถ้าหาพระไม่ครบจริงๆ ใช้สามเณรแทนไม่ได้ 
.....................................................
ต้องย้ำกันว่า ทอดกฐิน-รับกฐิน ต้องเป็นไปตามหลักพระธรรมวินัย คิดเอาเอง เข้าใจเอา พูดกันเอง ทำกันไปเอง ไม่ได้
กรณีที่พระไม่ครบ ๕ รูป จะทำอย่างไร ในคัมภีร์อรรถกถาท่านแนะแนวทางไว้ให้ และมีกล่าวถึง “สามเณร” ด้วย
ขอยกมาประกอบการศึกษา ดังนี้ 
.....................................................
ปุริมิกาย  อุปคตานมฺปน  สพฺเพ  ปจฺฉิมิกา  คณปูรกา  โหนฺติ  
อนึ่ง ภิกษุทั้งปวงผู้เข้าพรรษาหลังเป็นคณปูรกะของภิกษุผู้เข้าพรรษาต้นก็ได้ 
อานิสํสํ  น  ลภนฺติ  
แต่พวกเธอไม่ได้อานิสงส์
อานิสํโส  อิตเรสํเยว  โหติ  ฯ
อานิสงส์ย่อมสำเร็จแก่พวกภิกษุที่เข้าพรรษาต้นเท่านั้น
สเจ  ปุริมิกาย  อุปคตา  จตฺตาโร  วา  โหนฺติ  ตโย  วา  เทฺว  วา  เอโก  วา
ถ้าภิกษุผู้เข้าพรรษาต้นมีสี่รูป หรือสามรูป หรือสองรูป หรือรูปเดียว
อิตเร  คณปูรเก  กตฺวา  กฐินํ  อตฺถริตพฺพํ  ฯ  
พึงนิมนต์ภิกษุผู้เข้าพรรษาหลังมาเพิ่มให้ครบคณะแล้วกรานกฐินเถิด
อถ  จตฺตาโร  ภิกฺขู  อุปคตา  เอโก  ปริปุณฺณวสฺโส  สามเณโร  
ถ้าภิกษุผู้เข้าพรรษาต้นมีสี่รูป, มีสามเณรอายุครบอยู่รูปหนึ่ง
โส  เจ  ปจฺฉิมิกาย  อุปสมฺปชฺชติ  
หากสามเณรนั้นอุปสมบทในพรรษาหลัง 
คณปูรโก  เจว  โหติ  อานิสํสญฺจ  ลภติ  ฯ  
เธอเป็นคณปูรกะได้ ทั้งได้อานิสงส์ด้วย
ตโย  ภิกฺขู  เทฺว  สามเณรา  เทฺว  ภิกฺขู  ตโย  สามเณรา  เอโก  ภิกฺขุ  จตฺตาโร  สามเณราติ  เอตฺถาปิ  เอเสว  นโย  ฯ  
แม้ในกรณีมีภิกษุสาม สามเณรสอง, มีภิกษุสอง สามเณรสาม, มีภิกษุรูปเดียว สามเณรสี่ ก็ทำนองเดียวกันนี้แหละ
สเจ  ปุริมิกาย  อุปคตา  กฐินตฺถารกุสลา  น  โหนฺติ  
ถ้าภิกษุผู้เข้าพรรษาต้นไม่เข้าใจในการกรานกฐิน
อตฺถารกุสลา  ขนฺธกภาณกตฺเถรา  ปริเยสิตฺวา  อาเนตพฺพา  
พึงหาพระเถระผู้สวดคัมภีร์ขันธกะซึ่งเข้าใจในการกรานกฐิน นิมนต์มา
กมฺมวาจํ  สาเวตฺวา  กฐินํ  อตฺถราเปตฺวา  ทานญฺจ  ภุญฺชิตฺวา  คมิสฺสนฺติ  ฯ  
ท่านสอนให้สวดกรรมวาจา ให้กรานกฐิน และรับทานแล้วจักไป
อานิสํโส  ปน  อิตเรสํเยว  โหติ  ฯ 
ส่วนอานิสงส์ย่อมสำเร็จแก่ภิกษุผู้เข้าพรรษาต้นเท่านั้น
ที่มา: สมันตปาสาทิกา ภาค ๓ หน้า ๒๑๐ (กฐินกฺขนฺธกวณฺณนา)
.....................................................
ขออธิบายขยายความเพิ่มเติมเพื่อให้เข้าใจชัดขึ้น ดังนี้ 
๑ ถ้าพระที่เข้าพรรษาต้นมีไม่ครบห้ารูป และในวัดเดียวกันนั้นมีพระที่เข้าพรรษาหลังอยู่ด้วย สามารถเอาพระที่เข้าพรรษาหลังมาร่วมสังฆกรรมกฐินเพื่อให้ครบห้ารูปได้ นี่คือที่ผมพูดไว้ในตอนก่อนโน้นว่า “พระที่เข้าพรรษาหลังนั้นไม่มีสิทธิ์รับกฐิน แต่อาจเข้าร่วมสังฆกรรมกฐินได้ในบางกรณี” [ฉลาดกันเสียทีเรื่องกฐิน (๘)]
พระที่เข้าพรรษาหลังนั้น แม้มาร่วมสังฆกรรมได้ แต่ก็คงไม่ได้รับอานิสงส์กฐินอยู่นั่นเอง พูดขำๆ ก็เหมือนมาทำงานให้ฟรีๆ
ข้อนี้อาจจะเป็นที่มาของความเข้าใจที่ว่า นิมนต์พระจากที่อื่นมาให้ครบห้ารูปก็รับกฐินได้ 
“พระจากที่อื่น” ที่จะนิมนต์มาให้ครบห้ารูปเพื่อรับกฐินได้นั้นก็คือ พระที่เข้าพรรษาหลังในวัดเดียวกันเท่านั้น 
ตามหลักแล้ว พระที่เข้าพรรษาหลังไม่มีสิทธิ์รับกฐิน แต่ในกรณีพระที่เข้าพรรษาต้นซึ่งมีสิทธิ์รับกฐินโดยสมบูรณ์อยู่แล้ว ขาดแต่มีจำนวนไม่ครบองค์สงฆ์ตามที่กำหนดเท่านั้น จึงให้เอาพระที่เข้าพรรษาหลังในวัดเดียวกันนั้นมาร่วมสังฆกรรมได้ เพื่ออนุเคราะห์พระที่เข้าพรรษาต้นไม่ให้ต้องเสียสิทธิ์ไปเปล่าๆ น่าจะเป็นด้วยเหตุผลนี้จึงให้ทำเช่นนั้นได้ 
ขอให้สังเกตว่าแม้จะให้เอาพระที่เข้าพรรษาหลังมาร่วมสังฆกรรมได้ แต่ก็ต้องเป็นพระวัดเดียวกันอยู่นั่นเอง มิใช่จำพรรษาอยู่ต่างวัดกัน
.....................................................
ยังไม่พบที่ท่านพูดไว้ชัดๆ ตรงๆ ว่า พระไม่ครบ ๕ รูป นิมนต์จากวัดอื่นมาให้ครบก็รับกฐินได้
ท่านผู้ใดพบ กรุณานำมาแสดง จะได้เป็นหลักความรู้ร่วมกัน
.....................................................
๒ ถ้าในวัดนั้นมีสามเณรอายุครบบวช และสามเณรนั้นบวชเป็นพระหลังจากเข้าพรรษาต้นแล้ว จึงไปเข้าพรรษาหลัง พระที่มาจากสามเณรเช่นนี้ก็สามารถเข้าร่วมสังฆกรรมกฐินเพื่อให้ครบห้ารูปได้เช่นเดียวกัน ทั้งได้รับอานิสงส์กฐินด้วย นั่นคือมีสิทธิ์รับกฐินได้โดยสมบูรณ์นั่นเอง
พระที่เข้าพรรษาต้นขาดกี่รูป มีสามเณรที่บวชพระเข้าพรรษาหลังกี่รูป ก็สามารถนำมาร่วมสังฆกรรมกฐินให้ครบองค์สงฆ์ได้ทั้งสิ้น
ขอตั้งข้อสังเกตว่า พระที่เข้าพรรษาหลังไม่มีสิทธิ์รับกฐิน แต่สามเณรที่อายุครบบวชแล้วบวชเข้าพรรษาหลัง มีสิทธิ์รับกฐิน ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น?
ข้อนี้น่าจะเป็นเพราะว่า พระที่เข้าพรรษาหลังเป็นพระที่มาจากที่อื่นจึงเข้าพรรษาต้นไม่ทัน ส่วนสามเณรนั้นอยู่ที่วัดนั้นมาแต่ต้น ต่างว่าสามเณรรูปนั้นเป็นพระ ก็ย่อมจะได้เข้าพรรษาต้นมาแล้วพร้อมกับพระอื่นๆ นั่นเอง ดังนั้น เมื่อบวชเป็นพระเข้าพรรษาหลัง ก็อนุโลมว่าเหมือนกับได้เข้าพรรษาต้นมาแล้ว จึงมีสิทธิ์รับกฐินได้
โปรดสังเกตว่า ที่กล่าวถึง “สามเณร” นั้น คือสามเณรที่อายุครบบวชพระ แต่พ้นวันเข้าพรรษาต้นไปแล้วจึงบวช ที่เอามาร่วมสังฆกรรมกฐินได้นั้นคือบวชพระแล้ว ไม่ใช่ยังเป็นสามเณรอยู่
คนที่พูดว่า “ทอดกฐิน ถ้าหาพระไม่ครบจริงๆ ใช้สามเณรแทนก็ได้” อาจจะได้ฟังเรื่องตรงนี้ แต่เป็นอย่างที่ว่า “ฟังไม่ได้ศัพท์” จับเอาไปพูดผิดๆ ถูกๆ 
ถ้าคนที่เอาไปพูดเช่นนั้นเป็นคนน่าเชื่อถือ ก็คงมีคนเชื่อว่าทำได้จริง แล้วก็อาจจะมีคนเอาไปทำจริงๆ คือเอาสามเณรมารับกฐินเพื่อให้ครบ ๕ รูปจริงๆ 
.....................................................
นี่คือโทษของการไม่ศึกษาเรียนรู้ให้เข้าใจถูกต้อง
เวลานี้เรากำลังเป็นอย่างนี้กันทั่วไป-ทำตามกันไปโดยไม่ศึกษาเรียนรู้ให้เข้าใจถูกต้อง
.....................................................
๓ ในกรณีที่พระในวัดนั้นมีจำนวนครบห้ารูปแล้วก็จริง แต่ไม่รู้วิธีกรานกฐิน ท่านอนุญาตให้ไปนิมนต์พระที่รู้วิธีมาเป็นผู้ดำเนินการให้ คือมาสอนวิธีสวด สอนวิธีกรานกฐินให้ได้ แต่พระที่มาแนะนำนั้นก็ไม่มีสิทธิ์ที่จะได้รับอานิสงส์กฐินในวัดนั้น แบบเดียวกับพระที่เข้าพรรษาหลังนั่นเอง
ข้อนี้ก็อาจเป็นที่มาของความเข้าใจที่ว่า “นิมนต์พระจากที่อื่นมารับกฐินได้” 
ขอให้สังเกตว่า -
๑ กรณีนี้หมายถึงพระที่วัดนั้นมีครบห้ารูปแล้ว สามารถรับกฐินตามพุทธบัญญัติได้อยู่แล้ว ขัดข้องตรงที่ไม่รู้วิธีรับวิธีกรานเท่านั้น พระจากวัดอื่นที่นิมนต์มา ท่านเพียงมาทำหน้าที่แนะวิธีให้ มิใช่มาเพื่อทำให้ครบองค์สงฆ์  จึงเป็นคนละกรณีกัน
๒ พระจากวัดอื่นที่นิมนต์มาในกรณีนี้ มาทำหน้าที่แนะนำวิธีปฏิบัติในการกรานกฐินเท่านั้น ไม่ใช่มาเป็นผู้ปฏิบัติเสียเอง คือมาสอนให้สวด ไม่ใช่มาสวดให้ การสวดบทต่างๆ ในพิธี พระวัดนั้นต้องทำกันเอง
โปรดดูคำกริยาในภาษาบาลี -
กมฺมวาจํ  สาเวตฺวา 
ยัง-ให้สวดกรรมวาจา (ไม่ใช่สวดเอง)
กฐินํ  อตฺถราเปตฺวา
ยัง-ให้กรานกฐิน (ไม่ใช่กรานเอง)
ประเด็นหลักๆ พูดมาน่าจะหมดแล้ว 
ตอนหน้าคงจะเป็นจุดไฮไลท์-กฐินพระรูปเดียว
-----------------------
พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย
๑๕ สิงหาคม ๒๕๖๕
๑๖:๔๓
[full-post]

แสดงความคิดเห็น

ข้อมูลความคิดเห็นของท่าน จะถูกตรวจสอบก่อนทุกครั้ง ฯ

ขับเคลื่อนโดย Blogger.