ศัพท์ไทย - บาลี หมวด ย (ยา-, ยำ-)
. ปุงลิงค์ , อิตถีลิงค์ ., นปุงสกลิงค์ / น. นาม / ก.กิริยา / กกิ. กิริยากิตก์ / คุ. คุณนาม / สำ. สำนวน / นิ. นิบาต /กวิ. กิริยาวิเสส
---------------
ยา๑ น. เภสชฺช., อคท. เภสช., โอสธ., โอสถ., อายุร. คนจ่ายยา น. เภสชฺชวิภาชก. คนปรุงยา น. เภสชฺชโยชก. โอสธปฺปเภทวิทู. เครื่องยา น. เภสชฺชมูล., โอสธียวตฺถุ., โอสธีชาต., จ่ายยา ก. เภสชฺชํ ปโยเชติ, เภสชฺชํ วิภชติ ประกอบยา น. เภสชฺชกมฺม., รสายน., เภสชฺชยุญฺชน., โอสธปฺปโยค. ก. เภสชฺชํ กโรติ, เภสชฺชํ โยเชติ, -- ปโยเชติ ปรุงยา ดู ประกอบยา เป็นยา ค. โอสธีย โรคหร ผสมยา ดู ประกอบยา
ยา ๒ ยากระตุ้น (dope) น. มชฺชชาติ, อุตฺเตชโกสธ.,
ยากลางบ้าน น. คามิยเภสชฺช., คุตฺโตสธ.,
ยากันยุง น. มกสวารกธูม.
ยาแก้ น. นาสโกสธ. โยค. (อุ. วมนวิเรจนโยค.)
ยาแก้ไข้ น. คิลานเภสชฺช.,
ยาแก้คัน น. กณฺฑุนาสกเภสชฺช.,
ยาแก้ปวด น. รุชาปหารกเภสชฺช., เวทนานาสกเภสชฺช., เวทนุปสมกเภสชฺช., ค. รุชาปหารก เวทนานาสก เวทนุปสมก
ยาแก้ปวดศีรษะ น. สีสวิเรจน.,
ยาแก้พิษ น. วิสนาสโกสธ., วิสสมโนสธ.,
ยาแก้ไอ น. กาสนาโสสธ.,
ยาขัด น. วณฺณมฏฺฐสิตฺถ.,
ยาขัดรองเท้า น. อุปาหนมฏฺฐสิตฺถ.,
ยาขับปัสสาวะ น. มุตฺตวฑฺฒกเภสชฺช.,
ยาขับลม น. วาตนาสกเภสชฺช.,
ยาขับเสมหะ น. เสมฺหนาสกเภสชฺช.,
ยาขับเหงื่อ น. เสทโมจนกเภสชฺช., เสทชนโกสธ.,
ยาขี้ผึ้ง น. อพฺภญฺชน., สุคนฺธวิเลปน.,
ยาครอบจักรวาล น. สพฺพโรคนาสโกสธ.,
ยาคุมกำเนิด น. คพฺภนาสก.
ยาฆ่าเชื้อ น. โรคพีชนาสก. โรคพีชนาสน., รสโสธก.
ยาฆ่าเชื้อรา น. อหิจฺฉตฺตกนาสี.
ยาฆ่าเชื้อโรค น. โรคพีชนาสก. ปูตินาสก.
ยาฆ่าแมลง น.. กีฏนาสโกสธ., กีฏฆาตก.
ยาฆ่าไส้เดือนหนอน น. กิมินาสก.
ยาฆ่าหญ้า น. ติณนาสก.
ยาเจริญอาหาร น. รุจิวฑฺฒโกสธ.,
ยาฉีด น. อนฺโตปเวสโนสธ.,
ยาชา น. ถมฺภิตตฺตชนโกสธ.,
ยาชูกำลัง น. อุตฺเตชโกสธ.,
ยาดม น. ฆายโนสธ.,
ยาดอง น. อาสว. สุตฺต.,
ยาดับกลิ่น น. คนฺธนาสน., โรคพีชนาสน.,
ยาดับพิษ ดู ยาแก้พิษ
ยาดำ น. กณฺหปีตเภสชฺช.,
ยาแดง น. รตฺตเภสชฺช., นววณเภสชฺช.,
ยาตา ดู ยาหยอดตา
ยาถอนพิษ น. วิสนาสโกสธ., วิสสมโนสธ.,
ยาถ่าย น. วิเรก., วิเรจน., วิเรจโกสธ., วิเรจนเภสชฺช.,
ยาถ่ายที่เป็นน้ำมัน น. สิเนหวิเรจน.,
ยาทา น. อพฺภญฺชน., อญฺชน., วิเลปน., เวทนานาสกเลป.
ยาทาแผล น. วณวิเลปน.,
ยาที่ทำให้อาเจียน น. วมถุกรเภสชฺช.,
ยาเทวดา น. สพฺพโรคหโรสธ.,
ยานอนหลับ น. นิทฺทาชนโกสธ., โสปฺปชนโกสธ.,
ยานัตถุ์ น. นาสาจุณฺณ.,
ยาน้ำ น. ปานโกสธ.,
ยาบรรเทาปวด น. สมโนสธ., สูลนาสน.,
ยาบำรุงกำลัง น. พลชนโกสธ., พลวฑฺฒโกสธ.,
ยาเบื่อ น. วิฆาโตสธ.,
ยาป้องกันเชื้อ น. โรคนิวารโกสธ.,
ยาผง น. จุณฺณเภสชฺช., ปิฏฺฐโอสธ.,
ยาแผนโบราณ น. ปรมฺปริโยสธ.,
ยาฝิ่น น. อหิเผณ.,
ยาแฝด น. วสีกรโณสธ.,
ยาพอก น. โอสธิกา, กพฬิกา, คณฺฑาเลป.
ยาพอกถอนพิษ น. ปฏิจฺฉาที,
ยาพิษ น. วิโสสธ.,
ยาเม็ด น. คุฬิกา., วฏฺฏิกา,
ยาเม็ดแบน น. อาวฏฺฏิกา,
ยาย่อยอาหาร น. ปาจโกสธ.,
ยาระงับประสาท น. อุปสมโนสธ.,
ยาระงับปวด ดู ยาแก้ปวด
ยาระบาย ดู ยาถ่าย
ยารักษาไข้ น. คิลานเภสชฺช.,
ยารักษาบาดแผล น. วณโรปโกสธ.,
ยารุ ดู ยาถ่าย
ยาลดไข้ น. ชรนาสีเภสชฺช.,
ยาล้างตา น. อกฺขิโสธน.,
ยาลูกกลอน ดู ยาเม็ด
ยาวิเศษ น. ทิพฺพโอสธ.,
ยาสมานแผล น. อาเลป.
ยาสระผม น. เกสสมฺพาหน., เกสเสทน.,
ยาสลบ (chloroform) น. วิสญฺญีกรเภสชฺช.,
ยาสวน น. วตฺถิกมฺม.,
ยาสั่ง น. วิฆาโตสธ.,
ยาสามัญประจำบ้าน น. คุตฺโตสธ.,
ยาสารพัดโรค น. รสายน.,
ยาสีฟัน น. ทนฺตปวน., ทนฺตธาวน., ทนฺตเภสชฺช.,
ยาสูบ น. ธูมปณฺณ., ตมาขุปณฺณ., ธูมติณ., ธูมเภสชฺช.,
ยาเสน่ห์ น. วสีกรโณสธ.,
ยาเสพติด น. นิทฺทาชนโกสธ., มชฺชชาติ,
ยาโสม น. โสม.
ยาหม่อง (balm) น. นิยฺยาส. วิเลปน.,
ยาหยอดตา น. อญฺชน., อกฺขิอญฺชน., เนตฺตญฺชน., กชฺชล.,
ยาหยอดหู น. โสตอญฺชน.,
ยาห้ามเลือด น. กสายโยค.
ยาอม น. สุคนฺธสลากา, สุรภิคุฬิกา,
ยาคู น. ยาคุ,
ยาจก น. ยาจก. วณิพฺพก. อกิญฺจน.
ยาตรา น. ยาตฺรา,
ยาแนว ก. ฉิทฺทํ ปิทหติ
ย่า น. ปิตามหี, อยฺยิกา, มหามาตุ,
ย่าทวด-ยายทวด น. ปยฺยิกา, เปยฺยิกา,
ย่านาง (เถาวัลย์เขียว) น. หิริเวร., วาล.,
ยาก น. อายาส. กิจฺฉ., กสิร., ค. กิจฺฉ ทุกฺข กสิร ทุกฺกร ทุกฺขม ทุชฺชห
ยากเข็ญ ค. กสิร ทุคฺคต
ยากแค้น น. อายาส. ค. นิทฺธน ทุคฺคต ทลิทฺท กปณ ปฏจฺจรี อนาถ
ยากจน ดู จน
ยากเจ็ดทีดีเจ็ดหน สํา. สุขทุกฺข., ปตนุปฺปตน.,
ยากเย็น ค. ทุกฺข กสิร
ยากไร้ ดู จน
ยากลำบาก น. ดู ยาก, ลำาบาก ก. กิจฺฉติ กิลมติ
ยากที่จะเข้าใจ น. คมฺภีรตา, ทุรธิคมตฺต., ค. อคาธ อคฺคธ อติคมฺภีร อปฺปเมยฺย อปากฏตฺถ ทุราชาน ทุนฺนย ทุนฺนิชฺฌาปย ทุรวโพธ ทูวิญฺเญยฺย
ยากที่จะโจมตีได้ ค. ทุราสท
ยากที่จะทนได้ ค. ทุสฺสห
ยากที่จะแทงตลอด ค. ทุปฺปฏิเวธ
ยากที่จะเป็นไปได้ ค. อสมฺภวิย, ภวิตุํ อสกฺย
ยากที่จะรู้ ค. ทุชฺชาน ทูวิญฺเญยฺย
ยาง (ยางรถ) น. จกฺกเนมิ, (ต้นยาง) ดูต้นยาง (น้ำยาง) ดู นำ้ายาง
ยางดิบ น. รุกฺขนิยฺยาส.
ยางเทียม น. สํยุตฺตจกฺกเนมิ,
ยางน่อง น. หลาหลวิสนิยฺยาส.
ยางมะตอย (asphalt) น. อสฺมเลป.
ยางไม้ น. สิเลส. นิยฺยาส. รุกฺขนิยฺยาส. รุกฺขธูป.
ยางไม้หอม น. สุคนฺธเลป. สุคนฺธนิยฺยาส. ธูเปยฺยคนฺธ.
ยางรถ น. จกฺกเนมิ,
ยางรัด น. นิยฺยาสปฏฺฏิกา,
ยางราดถนน (asphalt) น. อสฺมเลป.
ยางลบ น. ปณฺณปุญฺฉนี, ปุญฺฉนนิยฺยาส. ฆํสก. ปริมชฺชก.
ยางสน น. ยกฺขธูป. สชฺชุรส. สิริวาส. สรลทฺทว.
ยางเหนียว น. สิเนห. สิเลส.
ยางอะไหล่ น. อติริตฺตจกฺกเนมิ,
ยางแดง ดู นกกระยางแดง
ยางแตก น. สูจิเวท. ก. สูจิยา วิชฺฌติ
ยางอาย น. ลชฺชน., ลชฺชา, หิริ, หรายน.,
ย่าง ดู ปิ้ง
ย่างทราย น. เวตส. นิคฺคุณฺฑี, สินทุวาร.
ย่างเท้า ก. ปาทํ สงฺกาเมติ, ปาทํ อติกฺกาเมติ, ปาทํ วีติกฺกมติ
ย่างเยื้อง ดู เยื้องกราย
ย่างสามขุม น. คพฺพิตคมน.,
ยาน (พาหนะ) น. ยาน., (หย่อน) ค. โอลมฺพิต สิถิล ก. อาลมฺพติ โอลมฺพติ สิถิลีภวติ
ยานพาหนะ น. ยาน., พาหน., โยคฺค.,
ยานมาศ น. ราชสิวิกา, ราชวยฺห.
ยานยนต์ น. ยาน.,
ยานอวกาศ น. อนฺตรยาน.,
ย่าน น. ปเทส. ภูมิปฺปเทส.
ย่านการค้า น. นิคม. วาณิชฺชปเทส.
ย่านไทร น. ปาโรห.
ย่านธุรกิจ (ดาวน์ทาวน์) น. สํโวหารปเทส.
ย่านเสื่อมโทรม น. ทุคฺคตชนาวาสปฺปเทส.
ยาม (คน) น. อชฺฌกฺข. รกฺขนก. ปาลก. โคปก. ฆณฺฏิก. จกฺกิก. เวตาฬิก. โพธกร. รกฺขีปุริส. (เวลา) น. ยาม,. ปหาร. โหรา, (คนรักษาประตู) น. โทวาริก. ปฏิหาร. ทฺวารฏฺฐ. ทฺวารปาล. ทฺวารปาลก.
ยามฉุกเฉิน น. อจฺจายิกสมย.
ยามเช้า ดู เวลาเช้า
ยามต้น น. ปฐมยาม. ปุริมยาม.
ยามท่ามกลาง น. มชฺฌิมยาม.
ยามร้าย น. อกฺขณ.
ยามวิกาล น. วิกาล.
ยามสุดท้าย น. ปจฺฉิมยาม.
ย่าม น. ถวิกา, อํสตฺถวิกา, ปสิพฺพกา,
ยาย น. มาตามหา, มาตามหี, อยฺยิกา, ปมาตุ, มหยฺยิกา,
ยายทวด น. มาตามหยฺยิกา,
ย้าย น. วุฏฺฐาปน., ฐานจาวน., ฐานปริวตฺตน., สงฺกมน., อปนยน., ก. วุฏฺฐาเปติ อปเนติ นิคจฺฉติ จาเลติ, อญฺญฏฺฐานํ สงฺกาเมติ, ฐานา จาเวติ
ย้ายกลับ ก. ปฏิสกฺกติ วิวฏฏติ ปฏินิวตฺตติ
ย้ายถิ่น ดู อพยพ
ย้ายไปปลูกที่อื่น ก. อญฺญตฺถ โรเปติ, อญฺญตฺถ ปติฏฺฐาเปติ
ย้ายออกไป น. นิพฺพาหน., นีหรณ., ก. นิพฺพาหติ นีหรติ
ยาว น. อายาม. ทีฆตา. อาโรห. ค. อายต ทีฆ
ยาวนาน น. อายติ, ทีฆตฺต., นิ. ทีฆรตฺตํ อติจิรํ
ยาวสองนิ้ว ค. ทฺวงฺคุล
ยำ น. นานาทพฺพสมฺภาร.
ยำเกรง น. อปจิติ, ปติสฺสา, อปจายน., จิตฺตีการ. นิปจฺจการ. กกิ. อปจายิต อปจิต มีความยำเกรง ค. จิตฺตีกต สปฺปติสฺส สคารว ไม่ยำเกรง ค. อจิตฺตีกต อปฺปติสฺส อคารว
ย่ำ น. มชฺชน., ปริมทฺทน., ก. มชฺชติ ปริมชฺชติ
ย่ำยี น. นิมฺมทน., วิมทฺทน., ก. นิมฺมทติ วิมทฺทติ ปริมทฺทติ อภิมนฺถติ ฆํสติ อภิภวติ กกิ. นิมฺมถิต มทฺทิต วิมทฺทิต
ย่ำแย่ ค. ทุกฺขิต ทุคฺคต วราก
ย่ำรุ่ง น. พลวปจฺจูส. พลวสมย.
ย่ำสนธยา น. อภิโทส. ปโทส.
ย้ำ (พูด) น. ปุนรุตฺติ, ก. ปุนปฺปุนํ วทติ (ซ้ำ) นิ. ปุน ปุนปฺปุนํ
----------///----------
แสดงความคิดเห็น
ข้อมูลความคิดเห็นของท่าน จะถูกตรวจสอบก่อนทุกครั้ง ฯ