คำสอน ๒ คำที่คนไทยเข้าใจผิดสุดขั้วโลก

คำสอน ๒ คำที่คนไทยเข้าใจผิดสุดขั้วโลก

----------------------------------------

คำสอนของพระพุทธเจ้าที่คนไทยเข้าใจผิดสุดขั้วโลกมี ๒ คำ คือ -

๑ สันโดษ 

คนไทยเข้าใจว่า สันโดษคือความไม่อยากได้ใคร่ดี ไม่อยากทำอะไร ซึ่งก็คือความขี้เกียจ

๒ อุเบกขา 

คนไทยเข้าใจว่า อุเบกขาคือเฉยเมย ปล่อยปละละเลย ซึ่งก็คือไม่รับผิดชอบ

แล้วจริงๆ คืออย่างไร

จริงๆ ก็คือ --

๑ สันโดษ คือ ความพอใจ อิ่มใจ สุขใจกับสิ่งที่ตนได้ ตนมี ตนเป็น

อาการตรงกันข้ามกับสันโดษซึ่งมนุษย์มักเป็นกันทั่วไปก็คือ ได้อะไรก็ไม่รู้จักพอ มีอะไรก็ไม่รู้จักอิ่ม เป็นอะไรก็ไม่รู้จักสุข 

สันโดษสอนให้รู้จักพอ รู้จักอิ่ม รู้จักสุขกับสิ่งที่ตนได้ ตนมี ตนเป็น

ยกตัวอย่างเช่น -

มีคู่ครอง ก็พอใจ อิ่มใจ สุขใจกับคู่ครองของตน นี่คือสันโดษ

มีคู่ครอง แต่ไม่พอใจ ไม่อิ่มใจ ไม่สุขใจกับคู่ครองของตน นี่คือไม่สันโดษ

สันโดษเป็นเรื่องของการทำใจ ท่านสอนให้ทำ

ส่วนการแก้ไขข้อบกพร่องและการพัฒนาให้ดีขึ้น เป็นเรื่องของการทำตัว ท่านไม่ได้ห้ามทำ

๒ อุเบกขา คือ ทำพูดคิดไม่ผิดธรรม คือ ทำพูดคิดไม่เสียความเป็นธรรม ทำพูดคิดไม่ฝืนหรือขัดกับความเป็นจริง

อะไรควรเป็นอย่างไรจึงจะถูกต้องชอบธรรม ก็ทำพูดคิดตามที่ควรเป็นนั้น นี่คือมีอุเบกขา ถ้าตรงกันข้ามก็คือไม่มีอุเบกขา

ยกตัวอย่างเช่น -

คนทำผิด สมควรถูกลงโทษ ก็ลงโทษ นี่คือมีอุเบกขา

คนทำผิด สมควรถูกลงโทษ แต่หาทางกลบเกลื่อนไม่ให้ถูกลงโทษหรือทำให้กลายเป็นไม่ผิด นี่คือไม่มีอุเบกขา

อะไรเกิดขึ้นเป็นไปตามที่มันจะต้องเกิดต้องเป็น ก็ยอมรับได้ ไม่ดิ้นรนขัดขืนโวยวาย นี่คือมีอุเบกขา ถ้าตรงกันข้ามก็คือไม่มีอุเบกขา

ยกตัวอย่างเช่น -

สิ่งที่มีชีวิต เมื่อถึงวันหนึ่งก็ต้องไม่มีชีวิต คือต้องตาย นี่คือความจริงที่จะต้องเกิดต้องเป็น

วันหนึ่งเมื่อพ่อแม่ลูกหลานญาติมิตรของเราตาย เราทำใจยอมรับได้ นี่คือมีอุเบกขา 

ถ้ายอมรับไม่ได้ เอาแต่คร่ำครวญหรือเอะอะโวยวาย นี่คือไม่มีอุเบกขา

อุเบกขาเป็นเรื่องของการทำใจ ท่านสอนให้ทำ

แต่คนมีปัญหาควรช่วยแก้ไขอย่างไร เช่นคนเจ็บป่วยควรจะรักษาอย่างไรเป็นต้น เป็นเรื่องของการทำตัว ท่านไม่ได้ห้ามทำ

......................

ถ้าเข้าใจสันโดษและอุเบกขาถูกต้อง ย่อมได้ประโยชน์อย่างยิ่งจากสันโดษและอุเบกขา

การศึกษาเพื่อเข้าใจสันโดษและอุเบกขาให้ถูกต้องไม่ใช่เรื่องหวงห้าม ไม่ใช่ความลับ และไม่ได้สงวนไว้สำหรับใครโดยเฉพาะ

ถ้าสามารถเข้าใจผิดได้

ก็ต้องสามารถเข้าใจถูกได้ด้วยเช่นกัน

พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย

๑๙ ธันวาคม ๒๕๖๕

๑๗:๒๐ 

[full-post]