ทองย้อย แสงสินชัย
#บาลีวันละคำ (4,337)
ภิกษุล่าสัตว์
วิบัติตั้งแต่คิด
ถ้าเป็นเรื่องจริง ภิกษุผู้ทำก็วิบัติ
ถ้าเป็นเรื่องเท็จ ผู้คิดว่าภิกษุทำก็วิบัติ
“ล่าสัตว์” บาลีว่าอย่างไร?
ภาษาไทย “ล่าสัตว์” บาลีใช้ศัพท์ว่า “มิควธ”
อ่านว่า มิ-คะ-วะ-ทะ
ประกอบด้วยคำว่า มิค + วธ
(๑) “มิค” อ่านว่า มิ-คะ รากศัพท์มาจาก มิ (ธาตุ = เบียดเบียน) + ค ปัจจัย
: มิ + ค = มิค (ปุงลิงค์) แปลตามศัพท์ว่า “สัตว์อันมนุษย์ที่กินเนื้อและสัตว์ที่แข็งแรงกว่าเบียดเบียน”
“มิค” ในบาลี หมายถึง -
(1) สัตว์ป่า, สัตว์ที่อยู่ตามธรรมชาติ (a wild animal, an animal in its natural state)
(2) กวาง, เลียงผา, เนื้อทราย (a deer, antelope, gazelle)
(๒) “วธ” อ่านว่า ทะ-วะ รากศัพท์มาจาก วธฺ (ธาตุ = ฆ่า, เบียดเบียน) + อ (อะ) ปัจจัย
: วธฺ + อ = วธ (ปุงลิงค์) แปลตามศัพท์ว่า “การฆ่า” หมายถึง การตี, การฆ่า; การฆ่าฟัน, การทำลาย (striking, killing; slaughter, destruction, execution)
มิค + วธ = มิควธ แปลตามศัพท์ว่า “การฆ่ากวาง” หมายถึง การล่าเนื้อ, การล่าสัตว์ (deer-slaying, hunting)
ขยายความ :
คำว่า “มิควธ” แปลตามตัวว่า “การฆ่ากวาง” ทั้งนี้อาจเป็นเพราะกวางเป็นสัตว์ป่าที่มนุษย์พบเห็นได้ง่ายและล่าได้ง่าย เดิมทีเดียวมนุษย์ก็คงล่ากวางเป็นพื้น ท่านจึงใช้คำว่า “มิควธ” ต่อมาแม้สัตว์ที่ล่าจะไม่ใช่กวาง ก็ยังคงใช้คำว่า “มิควธ” เหมือนเดิม แต่ความหมายขยายออกไปหมายถึงล่าสัตว์ทั่วไป
ในคัมภีร์มีคำว่า “มิควธ” ใช้อยู่ทั่วไป เช่น -
..............
... ตทา อุตฺตรปญฺจาลนคเร ปญฺจาโล นาม ราชา สพฺพาลงฺการภูสิโต รถมภิรุหิตฺวา มิควธาย วนํ คนฺตฺวา ...
(คัมภีร์มังคลัตถทีปนี ภาค 1 หน้า 16)
แปลเป็นไทยว่า -
... ครั้งนั้นพระเจ้าปัญจาละแห่งอุตตรปัญจาลนคร ทรงเครื่องต้นพร้อมสรรพประทับรถพระที่นั่งเสด็จประพาสป่าเพื่อทรงล่าสัตว์ ...
..............
เท่าที่สังเกตเรื่องในคัมภีร์ พบว่า “มิควธ - การล่าสัตว์” นิยมกันว่าเป็นการกีฬาในหมู่ชนชั้นสูงของสังคมชาวชมพูทวีป
แต่ในหมู่ชาวพุทธ การล่าคือการฆ่า ย่อมเป็นบาปอย่างแน่นอน
..............
คำแนะนำ :
เมื่อเสพข่าว พึงวางอารมณ์ให้เป็นกลาง
ตั้งสติว่า เราเป็นเพียงผู้รับรู้เท่านั้น
ไม่ใช่ผู้ตัดสินว่าจริงหรือเท็จ
การเชื่อว่าจริง ไม่ได้ทำให้เราได้กำไร
การเชื่อว่าเท็จ ก็ไม่ได้ทำให้เราขาดทุน
..............
ดูก่อนภราดา!
: ผู้ถูกล่า คือเหยื่อ
: ผู้หลงเชื่อ เป็นเหยื่อยิ่งกว่าผู้ถูกล่า
[full-post]
แสดงความคิดเห็น
ข้อมูลความคิดเห็นของท่าน จะถูกตรวจสอบก่อนทุกครั้ง ฯ