สังคหธรรม ๔ เป็นธรรมช่วยจรรโลงโลก

สังคหธรรม ๔ เป็นธรรมช่วยจรรโลงโลก

สังคหะวัตถุธรรม ๔ ประการ คือ

– ทาน การให้

– ปิยวาจา การกล่าววาจาไพเราะ อันเป็นที่ตั้งแห่งความสามัคคี

– อัตถจริยา การประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อตนและผู้อื่น

– สมานัตตตา การวางตนสม่ำเสมอในธรรม ในสถานการณ์นั้น ๆ

ท่านกล่าวสังหคะวัตถุธรรมนี้ว่า เป็นดุจ “ลิ่มสลัก” ยึดให้ล้อรถติดกับดุมและเพลารถ นำรถแล่นไปสู่จุดหมายได้ฉะนั้น ฯ

ในหมู่มนุษย์ ถ้าขาดลิ่มสลักใจเสียแล้ว อย่าว่าแต่ผู้คนคนละหมู่พวกจะแตกร้าวกันเลย แม้ลูกที่เป็นสายโลหิตก็ไม่เคารพนับถือพ่อแม่ของตน ดังที่พระพุทธองค์ตรัสว่า ถ้าไม่มีสังคหธรรมเหล่านี้ มารดาหรือบิดาก็ไม่พึงได้การนับถือ หรือการบูชา เพราะบุตรเป็นเหตุ แต่เพราะบัณฑิตเล็งเห็นความสำคัญของสังคหธรรมเหล่านี้ ฉะนั้น บัณฑิตเหล่านี้จึงถึงความเป็นใหญ่และเป็นผู้น่าสรรเสริญ”

ชีวิตของมนุษย์ มีช่วงวัยอยู่ ๒ ช่วง คือ ช่วงที่เป็นผู้รับ (ปฏิคคาหก) และช่วงที่เป็นผู้ให้ (ทายก)

– ช่วงวัยเด็ก เมื่อเกิดมาใหม่ ๆ ยังไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ หรือยังไม่มีการงาน ไม่มีอาชีพ ทุกคนก็เป็นผู้รับ(ปฏิคคาหก) คือรับการเลี้ยงดู รับอาหาร ปัจจัย ๔ จากพ่อ-แม่ หรือผู้ปกครองดูแล… ถ้าหากว่าในช่วงเวลานี้ บุคคลไม่ได้รับการดูแล เลี้ยงดูจากผู้เป็นพ่อ-เป็นแม่หรือผู้ปกครองแล้ว ทารกนั้น ก็ไม่อาจจะเป็นผู้ดำรงชีวิตอยู่ได้…ในขณะเดียวกัน เมื่อคนที่เป็นลูกอยู่ในช่วงของผู้รับ คนที่เป็นพ่อ เป็นแม่ ก็ถือว่าเป็นผู้ที่อยู่ในช่วงของผู้ให้ (ทายก) คือให้ความรัก ความดูแล เลี้ยงดูบุตรของตน… เรียกว่า เป็นการทำหน้าที่ของแต่ละช่วงวัย

– เมือลูกเจริญเติบโตขึ้น มีการงาน มีอาชีพ มีครอบครัว เลี้ยงดูตนเองได้แล้ว… ลูกก็เปลี่ยนสถานะ จากคนที่เคยรับ (ปฏิคคาหก) กลายเป็นผู้ให้ คือ ทายก หมายถึงต้องให้การดูแล เลี้ยงดูบุตรของตนเอง และเลี้ยงดูบิดามารดา ผู้แก่ชรา ล่วงวัย… ในขณะเดียวกันพ่อแม่ ก็กลับเปลี่ยนสถานะจากผู้ให้ (ทายก) ในตอนแรกก็ กลับมาเป็นผู้รับ …..

โลกของมนุษย์ จะหมุนเวียนเปลี่ยนสถานะไปอย่างนี้…ไม่มีสิ้นสุด คือ จากผู้ให้กลายเป็นผู้รับ และจากผู้รับกลายเป็นผู้ให้ สลับหมุนเวียนเปลี่ยนกันไป…

ถ้าหากการณ์ไม่เป็นไปเช่นนั้น คือ ในช่วงชีวิตของคน ๆ หนึ่ง เมื่ออยู่ในช่วงของการเป็นผู้รับ แต่ไม่ได้รับ… อะไรจะเกิดขึ้น… สังคมจะวุ่นวาย อย่างที่เป็นข่าวกัน ทอดทิ้งลูกบ้าง บางรายฆ่าลูกของตนเอง ปล่อยทิ้งข้วาง ไม่ดูแล ไม่รับเลี้ยงดู…

ในขณะเดียวกัน ถึงช่วงที่บุคคลจะต้องเลี้ยงดู ต้องให้การดูแล พ่อแม่ที่แก่ชรา…เมื่อบุคคลไม่ได้ทำหน้าที่ตรงนี้… พ่อแม่ คนผู้แก่ชราก็จะดำรงชีวิตอยู่อย่างลำบาก ไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้….

เพราะฉะนั้น โลก ซึ่งหมายถึงสังคมหมู่สัตว์ จะดำเนินไปได้ด้วยดี ก็เพราะการทำหน้าในแต่ละช่วงเวลาได้อย่างถูกต้องเหมาะสม … และธรรม คือ สังคหวัตถุ ๔ เป็นธรรมสำหรับจรรโลงโลก และผดุงโลกนี้ให้ดำเนินไปได้ด้วยดี….

-----------------

VeeZa

[right-side]