ทักษิณา กับทักขิเณยบุคคล

สมเกียรติ พลเดชอุดมคุณ

ทักษิณา กับทักขิเณยบุคคล

   ถาม ขอให้อธิบายคำว่า ทักษิณา และทักขิเณยบุคคล ด้วยครับ 

   ตอบ คำว่า ทักษิณา หรือ ทักขิณา นั้น อรรถกถาอธิบายว่า ได้แก่ ทานที่บุคคลเชื่อโลกหน้าแล้วจึงให้ หมายความว่า ทักษิณา เป็นชื่อของทาน ที่บุคคลเชื่อว่าโลกหน้ามี ชาติหน้ามีแล้วจึงให้ นั่นคือบุคคลเชื่อกรรมและผลของกรรมว่ามีจริง จึงให้ทาน ทานของ บุคคลนั้น ชื่อว่า ทักษิณา บางทีก็เรียกว่า ทักษิณาทาน ทักษิณาจึงเป็นทานของสัมมาทิฏฐิบุคคล

   บุคคลใดสมควรเพื่อรับทักษิณา บุคคลนั้นชื่อว่า ทักขิเณยยบุคคล ซึ่งทักขิเณยบุคคลนี้หมายเอาผู้ทรงศีล ทรงธรรม คือ พระอริยสงฆ์ ดังที่ปรากฏในสังฆคุณข้อหนึ่งว่า พระสงฆ์เป็นทักขิเณยโย คือเป็นบุคคลผู้สมควรแก่ทักษิณา คือเป็นบุคคลผู้สมควรที่จะรับทาน ที่บุคคลถวายด้วยศรัทธา เชื่อกรรม และผลของกรรม ทั้งนี้เพราะพระอริยสงฆ์ ท่านประกอบด้วย อริยคุณ คืออริยศีล อริยสมาธิ และอริยปัญญา ท่านจึงเป็นเสมือนนาดี ที่เมื่อใครหว่านพืชลงไปแล้ว พืชนั้นย่อมงอกงามมีผลดีมาก ด้วยเหตุนี้ทักษิณาทานที่บุคคลหว่านลงในทักขิเณยบุคคล คือพระอริยสงฆ์นี้ จึงเป็นทานที่มีผลไพบูลย์ 

   สรุปว่า ทักษิณา เป็นชื่อของทานที่บุคคลถวายด้วยศรัทธา เชื่อกรรมและผลของกรรมว่ามีจริง ส่วน ทักขิเณยยบุคคล นั้น หมายถึงพระอริยสงฆ์ผู้สมควรแก่ทักษิณาทาน ที่บุคคลถวายด้วยศรัทธานั้น เพราะฉะนั้นทักขิเณยยบุคคล จึงมีอยู่ในพุทธศาสนานี้เท่านั้น

[right-side]