สมเกียรติ พลเดชอุดมคุณ
ระหว่างคัมภีร์อภิธรรมมัตถสังคหะรจนาโดยพระอนุรุทธเถระ กับคัมภีร์อภิธรรมาวตารรจนาโดยพระพุทธทัตตเถระ ต่างก็แสดงสภาวะของมหากุศลจิตเหมือนกันดังนี้ :-
1. อนวชฺชสุขวิปากลกฺขณํ มีความหาโทษมิได้ และให้ผลเป็นสุข เป็นลักษณะ
2. อกุสลวิธํสนรสํ มีการกำจัดอกุศลเป็นกิจ
3. โวทานปจฺจุปฏฺฐานํ มีความผ่องแผ้วเป็นอาการปรากฏ
4. โยนิโสมนสิการปทฏฺฐานํ มีการใส่ใจโดยแยบคายเป็นเหตุใกล้
ถามว่าหลักการคำนวนเพื่อกระจายมหากุศลจิตโดยพิสดาร ระหว่างท่านพระอาจารย์ทั้งสองจึงต่างกันเล่า?
ก. ท่านพระอาจารย์อนุรุทธเถระคำนวนกระจายได้ดังนี้ :-
1. มหากุศลจิต 8×ด้วยบุญญกิริยาวัตถุ 10=80
2. มหากุศลจิต 8 ในบุญญกิริยาวัตถุ 80 ประเภท×ด้วยอารมณ์ 6 =480
3. มหากุศลจิต 8 ในอารมณ์ 480 ประเภท แบ่งเป็น 2 พวก คือ ที่เป็นญาณวิปปยุต 240 และที่เป็นญาณสัมปยุต 240 จิตที่เป็นญาณวิปปยุต 240×อธิบดี 3=720 จิตที่เป็นสัมปยุต 240 × อธิบดี 4=960 รวม 2 พวกเป็น 1680 ประเภท
4. มหากุศลจิต 1680 ประเภท × กรรม 3 = 5040 ประเภท
5. มหากุศลจิตในกรรม 5040 ประเภท×3 (หีนะ มัชฌิมะ ปณีต) =15120
ส่วนมติของท่านอาจารย์พุทธทัตตเถระที่กล่าวไว้ในอภิธรรมมาวตาร คูณกระจายดังนี้
1. มหากุศลจิต 8 ×ด้วยบุญญกิริยาวัตถุ 10=80
2. มหากุศลจิต 8 ในบุญญกิริยาวัตถุ 80 ประเภท×อารมณ์ 6=480
3. มหากุศลจิต 8 ในอารมณ์ 480 ประเภท ×อธิบดี 4=1920
4. มหากุศลจิต 8 ในอธิบดี 1920 ประเภท×กรรม 3=5760
5. มหากุศลจิต 8 ในกรรม 5760 ประเภท × หีนะ มัชฌิมะ ปณีตะ=17280
ในคัมภีร์นิสสยอักษรขอมกล่าวว่าการขยายรายละเอียด ก็เพื่อให้เข้าใจง่าย บางบุคคลขยายเพียงนิดหน่อยก็เข้าใจได้ บางบุคคลต้องขยายมากถึงจะเข้าใจได้
แสดงความคิดเห็น
ข้อมูลความคิดเห็นของท่าน จะถูกตรวจสอบก่อนทุกครั้ง ฯ