แนะนำคัมภีร์ธรรมบทและชาดก (๒)

แนะนำคัมภีร์ธรรมบทและชาดก (๒)

-----------------------------------

คัมภีร์ธรรมบทแบ่งเรื่องเป็นหมวดหมู่ เรียกว่า “วรรค” คำบาลีว่า “วคฺค”

คัมภีร์ชาดกแบ่งเรื่องเป็นหมวดหมู่เช่นกัน เรียกว่า “นิบาต” คำบาลีว่า “นิปาต” 

แต่เหตุผลในการแบ่งหมวดหมู่ ไม่เหมือนกัน

คัมภีร์ธรรมบทใช้เนื้อหาของเรื่องเป็นหลักในการแบ่งหมวดหมู่ คือเรื่องที่มีเนื้อหาทำนองเดียวกัน ท่านก็จัดไว้ในหมวดหมู่เดียวกัน

แต่คัมภีร์ชาดกใช้จำนวนคาถาเป็นหลักในการแบ่งหมวดหมู่ คือเรื่องที่มีจำนวนคาถาเท่ากัน ท่านก็จัดไว้ในหมวดหมู่เดียวกัน

“วรรค” ในคัมภีร์ธรรมบทมีจำนวนทั้งหมด ๒๖ วรรค แต่ละวรรคมีชื่อประจำวรรคและจำนวนคาถาในแต่ละวรรคตามที่ระบุไว้ตอนท้ายคัมภีร์ ดังนี้

๑ ยมกวรรค หมวดคู่ ๒๐ คาถา

๒ อัปปมาทวรรค หมวดไม่ประมาท ๑๒ คาถา

๓ จิตวรรค หมวดจิต ๑๑ คาถา

๔ ปุปผวรรค หมวดดอกไม้ ๑๖ คาถา

๕ พาลวรรค หมวดคนพาล ๑๗ คาถา

๖ ปัณฑิตวรรค หมวดบัณฑิต ๑๔ คาถา

๗ อรหันตวรรค หมวดพระอรหันต์ ๑๐ คาถา

๘ สหัสสวรรค หมวดพัน (จำนวนพัน) ๑๖ คาถา

๙ ปาปวรรค หมวดบาป ๑๓ คาถา

๑๐ ทัณฑวรรค หมวดลงทัณฑ์ ๑๗ คาถา

๑๑ ชราวรรค หมวดชรา ๑๑ คาถา

๑๒ อัตตวรรค หมวดตน ๑๒ คาถา

๑๓ โลกวรรค หมวดโลก ๑๒ คาถา

๑๔ พุทธวรรค หมวดพระพุทธเจ้า ๑๖ คาถา

๑๕ สุขวรรค หมวดความสุข ๑๒ คาถา

๑๖ ปิยวรรค หมวดความรัก ๑๒ คาถา

๑๗ โกธวรรค หมวดความโกรธ ๑๔ คาถา

๑๘ มลวรรค หมวดมลทิน ๒๑ คาถา

๑๙ ธัมมัฏฐวรรค หมวดเที่ยงธรรม ๑๗ คาถา

๒๐ มรรควรรค หมวดทาง ๑๖ คาถา (เชิงอรรถว่า ๑๘ กึ่ง)

๒๑ ปกิณกวรรค หมวดเบ็ดเตล็ด ๑๖ คาถา

๒๒ นิรยวรรค หมวดนรก ๑๔ คาถา

๒๓ นาควรรค หมวดช้าง ๑๔ คาถา

๒๔ ตัณหาวรรค หมวดตัณหา ๒๒ คาถา (เชิงอรรถว่า ๒๗)

๒๕ ภิกขุวรรค หมวดภิกษุ ๒๓ คาถา

๒๖ พราหมณวรรค หมวดพราหมณ์ ๔๐ คาถา

รวมทั้งหมด ๒๖ วรรค ๔๒๓ คาถา

.....................

ขออนุญาตเอาความไม่ลับมาเปิดเผยไว้ในที่นี้ว่า ชื่อวรรคและจำนวนคาถาในแต่ละวรรคที่ผมคัดมาไว้ในที่นี้ เป็นเรื่องที่นักเรียนบาลีบ้านเราไม่ได้เรียนรู้ในภาพรวม

“เรียนรู้ในภาพรวม” หมายความว่า รู้จักตัวคัมภีร์ธรรมบท เช่นรู้ว่าคัมภีร์ธรรมบทอยู่ในพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ นักเรียนบาลีบ้านเราไม่รู้ เพราะไม่ได้กำหนดไว้ในหลักสูตรว่าจะต้องเรียนรู้เรื่องนี้ด้วย

“วรรค” ในคัมภีร์ธรรมบทมีกี่วรรค นักเรียนบาลีบ้านเราจะตอบไม่ได้ ให้บอกชื่อวรรคมาสัก ๕ ชื่อ ก็จะงงแล้ว

คัมภีร์ธรรมบทมีคาถาทั้งหมดกี่คาถา ก็จะตอบไม่ได้อีกเช่นกัน ยิ่งถ้าถามว่าวรรคไหนมีคาถากี่คาถา ก็จบเลย ไม่เคยนับ

ขืนถามมากเข้าก็จะโดนย้อน-จะต้องนับไปทำไม จะต้องรู้เรื่องพวกนี้ไปทำไม รู้ไปก็ไม่ได้ช่วยให้สอบได้สักหน่อย

นี่คือวิสัยทัศน์ของนักเรียนบาลีบ้านเรา

จบเลย

------------------------

พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย

๙ ตุลาคม ๒๕๖๖

๑๘:๓๒

[full-post]