วัดดีต้องมีครบห้าหอ (๔)

 

วัดดีต้องมีครบห้าหอ (๔)

.........................................................

หอทั้ง ๕ ที่วัดจะต้องมีคือ 

๑ หอฉัน 

๒ หอสวดมนต์ 

๓ หอระฆัง 

๔ หอกลอง 

๕ หอไตร

.........................................................

๔ หอกลอง

คือสถานที่แขวนกลองอันเป็นอุปกรณ์ส่งสัญญาณทำนองเดียวกับระฆังนั่นเอง เพียงแต่เป็นสัญญาณบอกการทำกิจที่อาจจะแตกต่างกันออกไป

ตีระฆัง เป็นสัญญาณบอกว่าพระเณรทำกิจอย่างหนึ่ง

ตีกลอง เป็นสัญญาณบอกว่าพระเณรทำกิจอีกอย่างหนึ่ง

บางกรณี ตีกลองพร้อมกับตีระฆัง ก็เป็นที่เข้าใจได้ว่ามีกิจพิเศษอย่างใดอย่างหนึ่งเกิดขึ้น

การตีกลองที่เป็นสัญญาณลงตัวแล้วในปัจจุบันนี้ก็คือ ตีกลองในเวลา ๑๑:๐๐ อันเป็นเวลาที่พระภิกษุสามเณรฉันภัตตาหารเพล 

ตีกลองในเวลานั้น เรียกกันว่า ตีกลองเพล 

ได้ยินเสียงกลองในเวลานั้น ก็เรียกรู้กันว่า กลองเพล

กลองเพลมีประโยชน์ตรงที่เตือนพระเณรให้รู้ว่าถึงเวลาฉันเพลแล้ว-อย่ามัวชักช้า มีเวลาเพียงชั่วโมงเดียว คือห้าโมงเช้าถึงเที่ยงวัน 

ประโยชน์อีกอย่างหนึ่งของกลองเพลก็คือ เตือนชาวบ้านให้คิดถึงพระเณรว่ามีภัตตาหารพอที่จะฉันได้ทั่วถึงกันหรือเปล่า 

คนที่มีใจเป็นห่วง ได้ยินเสียงกลองเพลก็จะจัดเตรียมภัตตาหารไปถวาย 

บางคนอยู่ใกล้วัด สามารถจะเข้าไปในวัดได้สะดวก ก็จะไปที่ครัวสงฆ์* จัดแจงปรุงอาหารเพลถวายพระตามแต่จะมีวัตถุดิบและมีเวลาพอที่จะทำได้ทัน 

.........................................................

*ครัวสงฆ์ คือที่เก็บเสบียงหรืออาหารแห้งที่มีผู้ถวายพระ มีพุทธานุญาตให้มีที่เก็บเป็นส่วนกลาง ห้ามพระเก็บไว้เป็นส่วนตัว และมีพุทธบัญญัติห้ามพระหุงต้มทำอาหารเอง ดังนั้น จึงต้องมีอารามิกชนคือคนวัดที่ไม่ใช่พระ หรือชาวบ้านที่อยู่ใกล้วัดหรือสะดวกที่จะมาช่วยวัด เป็นผู้ทำหน้าที่หุงต้มถวายพระ

.........................................................

นี่เป็นภาพที่เกิดขึ้นทุกวันในสังคมชาววัดและชาวบ้าน-อันมีกลองเพลเป็นสื่อสัญญาณ 

หอกลองย่อมมีความสำคัญด้วยประการฉะนี้

พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย

ภาคีสมาชิก ราชบัณฑิตยสภา

๑๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๗

๑๐:๕๔

[full-post]